Żyrardów to osada fabryczna na zachód od Warszawy, założona w roku 1830 dla pracowników pobliskiej fabryki lniarskiej. Z czasem stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych na świecie, jej charakterystyczna architektura do dziś przyciąga turystów i pasjonatów historii. Żyrardów zachował unikatowy układ przestrzenny osady przemysłowej z lat 70. XIX wieku o dużych walorach architektonicznych, urbanistycznych oraz pejzażowych. Dzięki ogromnym zyskom płynącym z produkcji lniarskiej Dittrichowie – właściciele miejscowych zakładów włókienniczych realizowali nowoczesny program osłony socjalnej dla robotników. W funkcjonalnie zorganizowanej przestrzeni mieszkalnej powstały szkoły, ochronki, szpital i miejsca odpoczynku.
Wirtualny spacer Żyradrów
Osada fabryczna w Żyrardowie, jako modelowy przykład organizacji przestrzennej XIX-wiecznego ośrodka przemysłowego została uznana za pomnik historii w 2012 roku. Tutejsze zakłady lniarskie pod koniec stulecia należały do największych w Europie. Żyrardów zaliczany jest do pierwszych nowoczesnych miast w Polsce, których układ urbanistyczny i typ architektury podporządkowane zostały konsekwentnie jego funkcji, tworząc w efekcie zwarty, kompletny i zintegrowany organizm. Kształt osady fabrycznej jest wynikiem przemyślanej koncepcji, zakładającej wydzielenie w jej obrębie stref jednorodnego zagospodarowania: pracy, odpoczynku, kultury i usług, z wyraźnym odseparowaniem części fabrycznej od mieszkalnej, powiązanych jednak ze sobą kompozycyjnie i widokowo. Rezydencja właściciela wkomponowana pomiędzy dwie sekcje fabryki jest ważnym elementem w planie przestrzennym, przypominającym o prywatnym charakterze ośrodków zakładanych przez wielkich przemysłowców.
Żyrardów - wirtualny sztetl
W XIX wieku do Żyrardowa zaczęli napływać okoliczni Żydzi, co było związane z rozwojem przemysłowym miasta. W 1910 mieszkało w Żyrardowie prawie 4 tys. Żydów. Najwięcej wśród nich było rzemieślników. W Żyrardowie istniały: cmentarz, synagoga, szkoła, biblioteka im. Icchoka Lejba Pereca i żydowskie koło teatralne powstałe z inicjatywy Benziona WagneraŻyrardów | Wirtualny Sztetl muzeum Żydów Polskich Polin:
Żyrardów Stare Miasto - wirtualny spacer Google
Żyrardów z lotu ptaka
Zalew Żyrardów - wirtualny spacer Google
Atrakcją Żyrardowa bardziej współczesną jest Zalew Żyrardowski. Dzięki naszym zdjęciom można obejrzeć go z góry w 360 stopniach Google Maps.
Zachowana zabudowa Żyrardowa potwierdza wielokulturowy charakter miasta. Muzeum Mazowsza Zachodniego gromadzi eksponaty związane z historią miasta oraz z kulturą materialną zakładów żyrardowskich.